Thực đơn
Quân trợ chiến (La Mã)
Các tư liệu lưu lại về hệ thống cấp bậc và lương thưởng của Quân chủng Auxilia không đầy đủ, thậm chí còn không bằng những tư liệu chắp vá của Quân chủng Chủ lực. Tư liệu còn lại được tổng kết trong bảng dưới đây (giữa thế kỷ thứ nhất):
| Thang bậc lương (Cấp số nhân) | Cấp bậc bộ binh Cohors (thứ tự tăng dần) | Thành tiền (denarius) | X | Cấp bậc kị binh ala (thứ tự tăng dần) | Thành tiền (denarius) |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 (caligati = "lính trơn") | pedes (lính bộ binh) | 188 | gregalis (lính kị binh ala) | 263 | |
| 1.5 (sesquiplicarii = "quân nhân lương bậc 1.5") | tesserarius (chỉ huy canh tuần của centuria) | 282 | sesquiplicarius | 395 | |
| 2 (duplicarii = "quân nhân lương bậc 2") | signifer (quân nhân mang biểu trưng của centuria) optio (phó chỉ huy centuria) vexillarius (quân nhân mang cờ của cohors) | 376 | signifer (quân nhân mang biểu trưng của turma) curator? (phó chỉ huy turma) vexillarius (quân nhân mang cờ của ala) | 526 | |
| 5 + | centurio (chỉ huy centuria) centurio princeps (centurion trưởng) beneficiarius? (phó chỉ huy cohors) | 940 + | decurio (chỉ huy turma) decurio princeps (decurion trưởng) beneficiarius? (phó chỉ huy ala) | 1,315 + | |
| 50 | praefectus hoặc tribunus militum (chỉ huy cohort) | 9,400 | praefectus hoặc tribunus militum (chỉ huy ala) | 13,150 |
Dưới đáy của hệ thống cấp bậc là các binh lính thông thường, hay còn gọi là lính trơn (caligatus, số nhiều caligati, bắt nguồn từ đôi sandals da caligae đế gắn đinh được binh lính sử dụng). Dựa trên loại binh chủng họ tham gia, binh lính được gọi chính thức là pedes (bộ binh Auxilia), eques cohortalis (kỵ binh cohors) và gregalis (kỵ binh ala).[145]
Trong thời kỳ Nguyên thủ (Principate), việc tuyển mộ trai tráng vào các Quân đoàn Chủ lực chỉ giới hạn cho công dân La-mã. Luật này có từ thời Cộng hòa La-mã trước nội chiến, được duy trì nghiêm ngặt. Một ít ngoại lệ được ghi lại, như trong các tình huống khẩn cấp hay những thanh niên là con ngoài giá thú của binh lính Chủ lực, không đủ để chứng minh luật này thường bị vi phạm.[146]
Vào thế kỷ thứ nhất, đại bộ phận binh lính Auxilia được tuyển mộ từ tầng lớp peregrini (tầng lớp thứ hai trong xã hội). Dưới vương triều Julio-Claudian, bắt lính đã trở thành một lệ thường bên cạnh việc tuyển mộ quân tình nguyện, rất có thể là dưới hình thức đặt tỉ lệ trai tráng đến tuổi quân vụ được động viên ở các bộ tộc.[147] Từ vương triều Flavian trở đi, lính Auxilia hoàn toàn là quân tình nguyện.[148] Việc tuyển mộ thiếu niên 14 – 15 tuổi cũng có được ghi chép lại, phần lớn binh lính được tuyển (66%) nằm trong nhóm tuổi 18 – 23.[149]
Lúc mới được thành lập, một Lữ đoàn Auxilia sẽ tuyển mộ trai tráng địa phương hoặc những người có tên trong danh sách. Đầu vương triều Julio-Claudian, họ cố gắng bảo lưu tính đồng tộc bất chấp tình huống đồn trú xa quê hương. Nhưng đến nửa sau thời kỳ này, việc tiếp nhận trai tráng địa phương nơi đóng quân trở nên phổ biến,[147] và các Lữ đoàn trở nên pha tạp kể từ triều đại Flavian trở đi.[24] Phiên hiệu của đơn vị trở nên vô nghĩa, các thành viên mới được thừa hưởng một cái phiên hiệu xa lạ từ các cựu binh tiền nhiệm. việc này rất phổ biến, tuy nhiên có nhiều tư liệu trong các công văn và văn bản khác cho thấy một số đơn vị vẫn còn tiếp tục tuyển mộ tân binh từ quê hương họ, như các cohors Batavi đồn trú tại Britania, nơi một số đơn vị có đội ngũ nhân sự đa quốc gia.[72] Các tỉnh tại đồng bằng sông Danube (Raetia, Pannona, Moesia và Dacia) vẫn còn là các khu vực tuyển mộ chủ yếu cho các đơn vị ở khắp nơi trong Đế chế.[150][151]
Công dân La-mã cũng thường được tuyển mộ vào Quân chủng Auxilia. Phần lớn trong số họ là con cái của các cựu binh Auxilia, được trao quyền công dân La-mã khi cha họ hoàn thành thời hạn quân ngũ.[152] Những người này thường gia nhập Lữ đoàn cũ của cha mình như một kiểu cha truyền con nối, hơn là gia nhập một Quân đoàn Chủ lực nào đó lớn hơn nhưng xa lạ. Cũng có những trường hợp cá biệt, những quân nhân Bộ binh Chủ lực thuyên chuyển sang Quân chủng Auxilia để được thăng lên một cấp cao hơn.[153] Ảnh hưởng của Auxilia lên vấn đề giai cấp xã hội theo thời gian tăng lên nhanh chóng cho đến khi sắc lệnh Antonine được ban hành năm 212 CN, trao quyền công dân La-mã cho toàn bộ tầng lớp peregrini. Các Lữ đoàn Auxilia trở thành các đơn vị công dân La-mã chiếm đa số, nếu không muốn nói là gần như tuyệt đối.
Không rõ Auxilia tuyển mộ người barbari (cách người La-mã gọi các dân tộc bán khai bên ngoài lãnh thổ Đế chế) từ bao giờ. Một ít tư liệu từ trước thế kỷ thứ ba cho thấy Quân chủng tuyển mộ các cộng đồng này trong suốt chiều dài lịch sử của mình.[94][154] Vào thế kỷ thứ ba, một vài đơn vị Auxilia có xuất xứ từ các cộng đồng người barbari bắt đầu xuất hiện trong các ghi chép, như ala I Samartarum cuneus Frisiorum và numerus Hnaufridi ở xứ Britania.[101][140]
Một hệ thống phân cấp lương thưởng được lập ra cho các binh chủng trong Quân chủng Auxilia, trong đó kỵ binh được trả cao hơn bộ binh. Dưới triều đại Augustus, hệ thống lương thường niên là: eques alaris 263 denarius, eques cohortalis 225 denarius và pedes 188 denarius.[155] Tỉ lệ 20% giữa các phân cấp có lẽ tồn tại dưới thời Domitian (81 – 96 CN).[122] Tuy nhiên, giả định về việc tỉ lệ trên được áp dụng cho tất cả các vùng, tất cả các đơn vị là không có bằng chứng. việc trả lương nhiều hay ít tùy theo xuất xứ của các đơn vị cũng là một giả thuyết được nhiều người ủng hộ.[156]
Dưới đây là bảng so sánh lương thưởng giữa lính Bộ binh Chủ lực và lính bộ binh Auxilia vào giai đoạn giữa thế kỷ thứ nhất:
| Các khoản lương thưởng | Bộ binh Chủ Lực ~ năm 70 CN Định mức (denarius) | Bộ binh Chủ Lực ~ năm 70 CN: Thường niên (trong 25 năm) | X | Bộ binh Auxilia ~ năm 70 CN Định mức (denarius) | Bộ binh Auxilia ~ năm 70 CN Thường niên (trong 25 năm) |
| Stipendium (tiền lương) | 225 p.a. | 225 | 188 p.a. | 188 | |
| Donativa (tiền thưởng) | 75 mỗi 3 năm | 25 | không có tư liệu | ||
| Tổng lương thưởng | 250 | 188 | |||
| Khấu trừ tiền ăn | 60 | 60 | |||
| Khấu trừ tiền mua sắm trang bị, v.v… | ~ 50 | ~ 50 | |||
| Lương thưởng còn lại | 115 | 78 | |||
| Praemia (trợ cấp xuất ngũ) | 3,000 (một cục) | 120 | Không có tư liệu |
Tổng lương thưởng luôn bị khấu trừ bởi quần áo, giày dép và thức ăn cho người và la (của centuria), v.v… Không có tư liệu rõ ràng về việc vũ khí và giáp trụ có nằm trong danh mục bị khấu trừ không hay được Quân đội cấp phát miễn phí. Việc khấu trừ tiền ăn như trên là thích đáng đối với sức ăn của một người trưởng thành trong một năm. Năm 84 CN, Hoàng đế Dominian tăng lương thưởng cho toàn quân lên 33%, làm lương cơ bản của binh lính Auxilia tăng lên 250 denarius (bằng với mức lương hưởng thường niên của binh lính Chủ lực trước kia, trong khi họ nhận được 300 denarius một năm). Sau khi khấu trừ mọi khoản, mỗi người lính bộ binh Auxilia còn 140 denarius,[158] là mức thu nhập ròng hàng năm khi họ không phải đóng thuế cử tri (capitatio), không phải trả tiền nhà vì ở trong quân doanh. Thức ăn, quần áo và trang bị khác đã được khấu trừ trước đó. Đối với đại đa số binh lính, xuất thân từ những gia đình nông dân có mức thu nhập tối thiểu (lao động nông nghiệp tự cấp tự túc), mọi khoản thu nhập ròng đều hấp dẫn.[159] Số tiền này có thể được đem ra tiêu pha trong các gịp rỗi rãi, gửi về cho người nhà hoặc đơn giản là để dành đến lúc xuất ngũ.
Không có bằng chứng cho thấy binh lính auxilia được nhận tiền thưởng như binh lính Chủ lực thường được hưởng mỗi ba năm hoặc khi có một Hoàng đế mới lên nắm quyền, v.v…[160] Tuy nhiên loại thu nhập này được phân phát một cách không chính thức vào mỗi 7,5 năm đầu thế kỷ thứ nhất và mỗi 3 năm về sau này. Có một số quan điểm cho rằng tiền thưởng (donativa) được chính thức áp dụng cho Quân chủng Auxilia kể từ triều đại Hadrian trở đi, dựa trên việc tổng tiền thưởng của Quân đội tăng đột ngột vào lúc đó.[161]
Một khoản lương thưởng rất có giá trị cho lính Chủ lực là trợ cấp xuất ngũ (praemia) được nhận khi hoàn thành thời hạn quân ngũ 25 năm. 3,000 denarius tương đương với 10 năm lương cơ bản của một người lính Bộ binh Chủ lực sau đợt tăng lương năm 48 CN. Khoản tiền này đủ cho anh ta mua một mảnh đất canh tác tốt. Lại một lần nữa, chẳng có gì cho thấy binh lính Auxilia được trả phụ cấp xuất ngũ. Đối với họ, khoản tiền trên chính là quyền công dân La-mã với nhiều miễn trừ thuế quan trọng. Tuy nhiên, cũng có một số quan điểm cho rằng binh lính Auxilia cũng có trợ cấp xuất ngũ, ít nhất là những công dân La-mã cũng có quyền được hưởng khoản tiền trên thay cho cái mà họ vốn có sẵn.[162]
Dưới cấp centurio/decurio là tầng lớp hạ sĩ quan được gọi chung là principaes. Hệ thống cấp bậc trong các cohors Auxilia cũng tương tự như trong mỗi cohors Bộ binh chủ lực, từ thấp lên cao gồm có: tesserarius ("chỉ huy canh tuần"), signifer (quân nhân mang biểu trưng của centuria), optio (phó chỉ huy trưởng centuria) và vexillarius (quân nhân mang cờ của cohors). Trong các turma của cohors equitata (và có thể là của các ala), chức vụ phó chỉ huy trưởng được gọi là curator, đứng thứ hai sau decurio và phụ trách về chiến mã và các vẫn đề có liên quan.[163] Cũng như trong các cohors Chủ lực, các principales cùng với các nhân viên chuyên môn (immunes) được chia thành hai bậc lương thưởng: sesquiplicarius (quân nhân lương bậc 1.5) và duplicarius (quân nhân lương bậc 2).[155] Cấp bậc của họ cũng tương đương với hạ sĩ và trung sĩ thời hiện đại.
Bên cạnh lực lượng chiến đấu trực tiếp, các Lữ đoàn còn có những nhân viên chuyên môn. Những người có thâm niên cao là các quân nhân lương bậc 1.5 và 2 – những người lính vào giai đoạn 5 năm cuối thời hạn tại ngũ cơ bản đạt được vị trí militium immunum (quân nhân được miễn trừ các nhiệm vụ thông thường). Các nhân viên chuyên môn này gồm có: các medicus (nhân viên quân y), các veterinarius (nhân viên thú y, phụ trách chiến mã, la thồ và gia súc khác), custos armorum (thủ kho quân khí) và cornicularius (thư ký Lữ đoàn, phụ trách công việc bàn giấy, ghi chép nhật ký Lữ đoàn và viết báo cáo quân tình).[164]
Một số tư liệu ít ỏi cho thấy cấp bậc centurio và decurio có thể được kiêm nhiệm hoặc được thăng trực tiếp từ cấp bậc dưới.[165] Nhiều sĩ quan xuất thân từ tầng lớp quý tộc địa phương. Những trường hợp được thăng cấp trực tiếp hoặc kiêm nhiệm có thể là quân nhân thuyên chuyển từ Quân chủng Chủ lực hoặc ngay trong nội bộ Lữ đoàn. Dưới vương triều Julio-Claudian, tỉ lệ giữa hai tầng lớp peregrini và công dân La-mã trong đội ngũ centurio/decurio của Quân chủng là gần tương đương. Về sau này công dân La-mã chiếm đại đa số vì quyền công dân La-nã được ban phát rộng rãi trong giới quân sự.[166] Vì các chức vụ này có thể được thăng lên từ tầng lớp hạ sĩ quan nên thường bị đem ra so sánh với trung sĩ và thượng sĩ trong quân đội hiện đại. Việc so sánh như vậy làm hạ thấp vai trò và địa vị của họ.
Song song với quân vụ, các centurio còn phải am hiểu và thực hiện được các chức trách hành chính dân sự, rất cần thiết khi các thủ hiến địa phương thiếu quan chức hành chính tương xứng cần họ trợ giúp. Họ cũng khá dư dả do lương hưởng cao.[167] Tuy nhiên hầu hết các tư liệu còn sót lại đều liên quan đến các centurio của Quân chủng Chủ lực, và không rõ các đồng cấp bên Quân chủng Auxilia có cùng địa vị và vai trò ngoài quân vụ như họ không.[165] Có rất ít tư liệu về bậc lương của các centurio và decurio Auxilia, nhưng chắc chắn rằng phải cao hơn binh sĩ thông thường vài lần.[167]
Không giống như các legatus legionis (có một đội ngũ sĩ quan tham mưu gồm 6 Tribunus militum (Giám quân) và một praefectus castrorum – "quân doanh trưởng"), một praefectus Auxilia không có đội ngũ tham mưu chuyên môn. Ngoại lệ chính là một chức danh gọi là beneficiarius, có thể là phó chỉ huy trưởng Lũ đoàn trợ giúp cho praefectus nếu chức danh này là chính quy chứ không phải chỉ đơn giản là bổ nhiệm trong trường hợp cần cho các nhiệm vụ đặc thù. Cùng trợ giúp cho praefectus còn có vexillarius và một hạ sĩ quan mang kèn hiệu gọi là cornicen.[163]
Vào thế kỷ thứ hai, phần lớn các praefectus của Quân chủng Auxilia vẫn là người Ý.[168] Đối lập với điều này, các tư liệu về thế kỷ thứ ba lại cho thấy người Ý chỉ còn chiếm 1/3.[169] tất cả các praefectus đều thuộc tầng lớp equestria, có thể là equestria thế tập, có thể đạt được do tích trữ đủ lượng tài sản nhất định (100,000 denarius – tương đương 400 năm lương của một kỵ binh ala Auxilia) hoặc đạt được thông qua quân vụ. Các centurio trưởng trong Quân chủng Chủ lực (centurio primus pilus) theo luật được Hoàng đế trao địa vị xã hội này sau khi hoàn thành nhiệm kỳ primus pilus một năm của mình.[170]
Những trường hợp thế tập thường bắt đầu phục vụ Quân đội ở độ tuổi trên dưới 30. Việc chỉ huy được luân phiên theo các nhiệm kỳ 3 – 4 năm, gồm các chức vụ praefectus cohortis, tribunus militum legionis của Quân chủng chủ lực và praefectus alaris auxilium. Dưới triều đại Hadrian, chế độ chỉ huy luân phiên được áp dụng cho ala milliaria, dành cho những sĩ quan có năng lực xuất sắc: chức vụ praefectus alaris milliaria auxilium. Cũng như các nguyên lão chỉ huy quân đội thời Cộng hòa, các sĩ quan equestria thế tập sẽ trở về địa vị dân sự của họ sau một thập niên phục vụ, trong khi những sĩ quan thuộc hai nhóm kia vẫn ở lại, tiếp tục luân chuyển qua nhiều đơn vị khác nhau đồn trú tại nhiều vùng lãnh thổ khác nhau. Vào thế kỷ thứ ba, hầu hết các praefectus của Quân chủng Auxilia đều là các sĩ quan theo đuổi binh nghiệp lâu dài.[170][171]
Lương thưởng của một praefectus Auxilia vào thế kỷ thứ hai cao hơn gấp 50 lần một binh sĩ thông thường.[113] Lý do cho sự chênh lệch rất lớn này là sự phân biệt giai cấp và địa vị xã hội trong xã hội La-mã cổ đại nặng nề hơn rất nhiều so với xã hội ngày nay. Một praefectus không chỉ là một sĩ quan cấp cao, ông ta còn là một công dân La-mã (trong khi binh lính dưới quyền hầu như đều thuộc về tầng lớp hạng hai) thuộc tầng lớp equestria quý tộc ("kỵ sĩ"). Sự khoảng cách giai cấp giữa một praefectus và một người lính xuất thân là peregrini do đó chênh lệch rất lớn, và thang bậc lương thưởng đã phản ánh điều đó.
Thực đơn
Quân trợ chiến (La Mã)Liên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Quân trợ chiến (La Mã)